Het voorkomen van een burn-out

Met veel liefde begeleid ik mensen 1-op-1 die in een burn-out terecht zijn gekomen. Maar wat ik nog liever zou willen is: bijdragen aan burn-outs voorkomen. Daarom deel ik graag meer kennis en inzichten op het gebied van stress, wat dit met je doet en waarom het belangrijk is om op tijd aan de bel te trekken.

Freudenberger en North omschreven 12 stadia richting een burn-out. Ik zie dit soort ‘rijtjes’ niet als een in beton gegoten richtlijn. Sommige stadia overlappen en wellicht herken je je niet in bepaalde stadia. Dit betekent niet dat je geen actie hoeft te ondernemen.

Wie weet herken je jezelf in één van de volgende stadia en helpt dit jou om aan de bel te trekken en hulp te vragen.

Goed om er nog bij te vermelden: waar ik werk zeg, kan het ook zorgen zijn. Een burn-out werd vroeger altijd als iets werkgerelateerds gezien, maar het wordt gelukkig steeds bekender dat ook zorgtaken kunnen bijdragen aan een burn-out.

12 stadia richting burn-out

1. De behoefte om jezelf te bewijzen. Dit speelt vooral bij mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Je legt de lat voor jezelf erg hoog. Het kan ook zijn dat je bijvoorbeeld perfectionistisch bent. Het lastige is dat dit in onze cultuur vaak alleen maar wordt beloond: je krijg promotie, je wordt gezien als die enthousiaste hard werkende medewerker. Niks mis natuurlijk met enthousiast zijn, maar wel heel belangrijk om daarin je grenzen te blijven aanvoelen.
2. Je gaat je nog harder inzetten op je werk. Je merkt bijvoorbeeld ook dat je je werk niet goed los kan laten. Je hebt bijvoorbeeld het gevoel ‘ik kan niet ziek zijn’ of ‘ik kan die dag niet vrij nemen want er ligt nog zoveel werk op mij te wachten’ of ‘ik ben onmisbaar’. Je gaat misschien ook steeds vaker buiten werktijd dingen doen overuren maken.
3. Je gaat je eigen behoeftes verwaarlozen: werk gaat altijd voor. Vaak minder je je sociale activiteitenn en maak je minder tijd voor hobby’s, hier heb je geen tijd en energie meer voor. Je merkt het ook aan je leefstijl: je gaat meer koffie drinken om helder te blijven, je eet minder goed want geen tijd om te koken en je moet achter je bureau eten. Je gaat minder goed slapen, minder sporten. Je pakt bijv. toch maar de auto naar het werk want dat is sneller dan de fiets ondanks dat je die beweging en buiten zijn eerder heel fijn en belangrijk vond.
4. Je begint conflicten en je eigen behoeften te vermijden: je begint aan jezelf te merken dat het niet helemaal meer gaat. Thuis beginnen er ook mensen aan de bel te trekken. Er ontstaan wellicht meer ruzies of conflicten, ook op het werk. Het feit dat je slechter slaapt en vermoeider wordt dragen daar natuurlijk aan bij. Je gaat ook dingen bagataliseren in je relaties omdat je werk zo veel belangrijker vindt.
5. Opnieuw naar je waarden kijken: Je merkt echt dat je wat afgevlakt of afgestompt raakt. Je voelt minder empathie voor mensen om je heen. Waar je prioriteit bijvoorbeeld vroeger was: ‘ik wil een goed voorbeeld zijn voor mijn kinderen’ of ‘ik wil gezond zijn’ is nu je prioriteit volledig gericht op je werk.
6. Ontkennen van problemen: je merkt dat je ongeduldiger wordt, boosheid in je voelt borrelen. Maar je ziet vooral je werk, de druk van je werk en je collega’s of je leidinggevende als de oorzaak van dit probleem. Wat ze misschien ook wel voor een deel zijn, maar je ziet op dat moment niet wat je eigen rol is in dit geheel.
7. Je gaat je steeds verder terugtrekken: je sociale leven wordt steeds kleiner. Dingen als verjaardagen of naar een koffietentje veroorzaken juist stress en daarom ben je sneller geneigd dat af te gaan zeggen. Dit is ook een fase waarin veel mensen (soms al veel eerder in mijn mening) grijpen naar andere manieren om met stress om te gaan, drank, social-media verslaving, drugs, roken of online shoppen bijvoorbeeld. Dingen die je even een kort gevoel van ontspanning geven.
8. De veranderingen in je gedrag vallen je familie en vrienden ook steeds meer op: je bent prikkelbaar, humeurig en emotioneel afwezig.
9. Je hebt het gevoel niet meer jezelf te zijn: dit wordt ook wel depersonalisatie genoemd. Je voelt je een beetje een machine. Je functioneert nog wel maar je voelt je niet jezelf en hebt ook steeds meer het gevoel ‘waar doe ik dit voor’?
10. Innerlijke leegheid: je voelt je echt uitgeput, moedeloos, nutteloos, helemaal leeg. Kan ook zeker zijn dat je angst of paniekaanvallen krijgt. Hierbij komen ook weer die eerder genoemde verslavingen om de hoek kijken. Je reageert heel emotioneel op dingen en op andere momenten voel je je juist weer afgevlakt en afgestompt.
11. Depressieve klachten: je begint een steeds donkerdere kijk op het leven te ervaren. Je ziet geen mogelijkheden om dit te veranderen. Je voelt je hopeloos en zit er zo diep in dat je niet inziet wat je kunt doen om te veranderen.
12. Fase van burn-out: in deze fase stort je volledig in zowel fysiek, mentaal als emotioneel. Misschien word je wakker en voel je ‘nu kan ik niet meer’. Of je barst in huilen uit op je werk en krijgt niks meer uit je vingers.

Wanneer moet ik om hulp vragen bij spanningsklachten?

Ik ben van mening dat het antwoord op deze vraag is: hoe eerder, hoe beter. Als jij bij jezelf die bewijsdrang, een groot verantwoordelijkheidsgevoel en wellicht perfectionisme herkent, is het slim om actie te ondernemen en spanningsklachten te voorkomen. Wat voor hulp er nodig is, is echt afhankelijk van de fase waarin jij je bevindt en wie jij bent als persoon. Maar goed om te realiseren: hoe eerder jij om hulp vraagt, hoe minder lang je herstelperiode duurt.

Waar moet ik beginnen als ik een burn-out wil voorkomen? 

Er zijn ontzettend veel knoppen waar je aan kunt draaien. Ook dit is weer persoonlijk, maar je kunt denken aan:

• slaapkwaliteit verbeteren
• grenzen aanvoelen
• contact met het lijf herstellen
• sociale contacten weer opbouwen
• stress leren herkennen en nieuwe manieren leren om hier mee om te gaan.

Yogatherapie bij burn-out(preventie)

In een 1-op-1 yogatherapie traject komt dit allemaal terug en alles op het moment dat het bij jou speelt. Dus dit kan zowel om een burn-out te voorkomen als bij herstel van een burn-out.

Je mag altijd een vrijblijvende kennismaking inplannen. Zowel als je interesse hebt in een 1-op-1 traject als bij interesse in bedrijfsworkshops. Ik hoor graag van je!